W wieku senioralnym organizm człowieka najczęściej nie jest już w tak dobrej kondycji jak wcześniej. Pojawiają się problemy zdrowotne, które skutkują różnego rodzaju uciążliwymi dolegliwościami. Jedną z nich jest problem zaparć u osób starszych. Kłopot z pełnym wypróżnieniem, nieregularne wizyty w toalecie i towarzyszące temu objawy mogą występować nawet u 60% osób po 60 roku życia. Jak widać, problem jest bardzo powszechny i jako taki wymaga skutecznego, rozsądnego działania, które sprawi, że komfort życia seniorów się podniesie, a uporczywe zaparcia zostaną wyeliminowane. Żeby tak się stało, warto zastosować domowe sposoby na zaparcia u osób starszych.

Zaparcia u seniorów – skąd się biorą?

Problemy z wypróżnianiem u osób starszych najczęściej mają jedną z dwóch przyczyn, które dzielą się na:

• zaparcie czynnościowe;
• zaparcie będące wynikiem toczących się w organizmie stanów chorobowych, przyjmowanych leków lub czynników psychospołecznych.

O zaparciu czynnościowym mówimy wtedy, gdy za jego pojawianiem się nie stoi żadna wykrywalna w badaniach przyczyna. Jeśli wyniki badań endoskopowych, obrazowych i laboratoryjnych są prawidłowe, najpewniej brak stolca u starszej osoby ma właśnie charakter czynnościowy.

Z kolei drugi typ uporczywych zaparć u osób starszych ma charakter wtórny, a więc jest efektem jakiejś choroby lub przyjmowanych przez pacjenta leków. W tej sytuacji rozwiązaniem problemu będzie wyleczenie powodu, a więc stanu chorobowego lub wyeliminowanie farmakologicznych przyczyn problemów trawiennych.

Jak leczyć zaparcia u osób starszych?

Choć zatwardzenia u osób starszych są niezwykle powszechne, jedynie około 25% osób nimi dotkniętych szuka pomocy u lekarza. Tymczasem pomoc specjalisty jest nieoceniona. Przede wszystkim należy bowiem wykluczyć przyczyny chorobowe pojawienia się dolegliwości. Jeśli tak się stanie, lekarz zaleci odpowiednią dietę lub skieruje pacjenta do dietetyka, który kompleksowo zajmie się opracowaniem jadłospisu dla osoby starszej cierpiącej na uporczywe zaparcia.

Dobrze sprawdzają się m.in.:

• środki na bazie błonnika lub preparaty osmotyczne - są to preparaty zwiększające masy kałowe i, w efekcie, przyspieszające pasaż treści jelitowej i wypróżnienia;
• leki do krótkotrwałego stosowania - choć działają szybko, to mogą wpływać drażniąco na jelito. Nadają się wyłącznie do krótkotrwałego stosowania w leczeniu zaparć.

Domowe sposoby na zaparcia u osób starszych

Zaparcia czynnościowe najczęściej bardzo dobrze reagują na zmiany trybu życia. Mogą ustępować pod wpływem modyfikacji żywienia, zwiększenia przyjmowania płynów, wprowadzenia harmonogramu korzystania z toalety oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Z tego względu warto zacząć od domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę.

Odpowiednia dieta

Zaparcia u seniora zostaną złagodzone dzięki zwiększonemu spożyciu płynów. Odwodnienie sprawia, że stolec staje się twardy, a przez to trudniej o wypróżnienie. Żeby temu zapobiegać, należy każdego dnia wypijać przynajmniej dwa litry płynów.

Dobrze sprawdzą się również napary ziołowe, szczególnie senes, len mielony i zielony jęczmień.

Naturalne środki na zaparcia u osób starszych to również warzywa i owoce. Świetnie sprawdzą się suszone śliwki, figi i rodzynki. Warto też wzbogacić menu o buraki oraz paprykę.

Na talerzach seniorów konieczne są również produkty z pełnego ziarna – pieczywo razowe, graham, kasza gryczana, jęczmienna i otręby.

Doskonale sprawdzą się też soki owocowo-warzywne, najlepiej świeżo wyciskane. Nie tylko mają całą masę niezbędnych dla zdrowia witamin i minerałów, ale także świetnie sprawdzają się jako jedna z zalecanych dziennie porcji warzyw i owoców. Dzięki dużej zawartości błonnika wpływają pozytywnie na perystaltykę jelit, pobudzając ją, co pozwala zredukować problem zaparć u seniorów.

Błonnik na pobudzenie perystaltyki jelit

Badania pokazują, że wprowadzenie do codziennego menu produktów bogatych we wspomniany błonnik, znacząco wpływa na zmniejszenie problemu zaparć. Błonnik to substancja pochodzenia roślinnego, której główną zaletą jest to, że nie ulega trawieniu w układzie pokarmowym. A jak konkretnie spożycie tej substancji wpływa na zdrowie?

Po pierwsze, jak pokazują badania, błonnik pełni istotną funkcję w “wymiataniu” z jelit resztek pokarmowych, które w nich zalegają. Pobudzając perystaltykę, prowadzi do bardziej regularnych wypróżnień. W efekcie zmniejsza problem zaparć zarówno u osób starszych leżących, jak i tych, które są w stanie samodzielnie się poruszać.

Dieta przy zaparciach u osób starszych powinna być bogata w błonnik jeszcze z innego powodu. Substancja ta zwiększa ilość wody w stolcu, co może mieć efekt przeczyszczający. Dzięki temu stolec nie jest tak twardy – w konsekwencji łatwiej o wypróżnienie.

Aktywność fizyczna na zaparcia u seniorów

Kłopoty z wypróżnianiem u osób starszych są bardzo powszechne. Żeby ich uniknąć, należy pamiętać również – w miarę możliwości – o aktywności fizycznej. Ćwiczenia usprawniają ruchy robaczkowe jelit, wspierając naturalne procesy organizmu. Dzięki temu trawienie jest ułatwione, a perystaltyka jelit – pobudzona.

Typ i natężenie aktywności należy dostosować do wieku i możliwości seniora. Niektórzy będą w stanie bez problemu przespacerować wiele kilometrów lub przejechać dłuższą trasę na rowerze, inni z kolei powinni wybierać delikatne, zachowawcze ćwiczenia. Jako codzienna dawka ruchu równie dobrze sprawdzą się prace na działce czy sprzątanie lub zabawa z wnukami. Główna zasada brzmi: wstać z kanapy i zrobić coś, co pozwoli poczuć się lepiej.

Zaparcia u seniora – tego unikaj

Wśród domowych sposobów na zaparcia u osób starszych wymienia się również ograniczenia spożycia produktów, które mogą nasilać problem. Zaliczamy do nich:

• alkohol;
• chleby, bułki i wypieki na bazie mąki pszennej;
• nabiał;
• czerwone mięso;
• żywność wysoko przetworzona.

Oczywiście zjedzenie raz na jakiś czas ulubionego ciastka nie pogłębi zatwardzenia u seniora, ale regularne spożywanie posiłków tego typu będzie negatywnie wpływać na trawienie. Im mniej potencjalnie szkodliwych produktów w diecie, tym lepiej dla zdrowia oraz dla samego trawienia.

Co stosować na zaparcia u osób starszych?

Zdrowe wybory żywieniowe, dopasowana do wieku aktywność fizyczna, spożywanie odpowiedniej ilości płynów oraz wykluczenie z menu produktów, które mogą negatywnie wpływać na pracę jelit to najważniejsze zasady domowego zapobiegania zaparciom. Warto z nich korzystać, wspierając swój organizm w każdym wieku.

Należy jednak pamiętać, by w razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania i postawi diagnozę. Zdarza się bowiem, że kłopoty z wypróżnianiem są tylko jednym z objawów innego problemu zdrowotnego. Regularne badania kontrolne, profilaktyka i zdrowy tryb życia na pewno wpłyną pozytywnie na samopoczucie seniorów oraz sprawią, że długo będą się cieszyć dobrym zdrowiem i sprawnością.