Bezsenność nazywana jest już chorobą cywilizacyjną. Dotyka coraz więcej osób – również młodych. Wciąż jednak najbardziej dotkliwa jest w przypadku seniorów. Jakie są przyczyny zaburzeń snu, czym się one objawiają i, wreszcie, jak skutecznie je leczyć? O tym wszystkim piszemy w naszym artykule.

Dlaczego u seniorów występują zaburzenia snu?

Do najczęstszych przyczyn zaburzeń snu należą:

• Zaburzenia depresyjne i lękowe
• Nadmierny stres
• Obniżenie poziomu melatoniny w organizmie
• Nieregularne godziny pracy
• Niehigieniczny tryb życia

To, co dzieje się w naszej psychice, ma ogromne znaczenie dla komfortu życia – w tym komfortu snu. Nadmierne napięcie, permanentny stres, obniżenie nastroju, zaburzenia lękowe i dystymia mogą skutkować postępującymi problemami z zasypianiem, wybudzaniem się w nocy, niedosypianiem do rana.

Problemy te najczęściej dotykają seniorów. Bezsenność u osób starszych, jak wskazują statystyki, może dotyczyć nawet 75% tej grupy wiekowej[1]. Związana jest nie tylko z oczywistymi czynnikami takimi jak stres czy depresja, ale również ze statusem społecznym, pochodzeniem, relacjami rodzinnymi, przypadłościami zdrowotnymi[2]. Określenie jednoznacznej przyczyny zaburzeń snu u seniorów nie jest proste.

Do jednej z najczęstszych przyczyn zaburzeń snu u osób starszych należy spadek poziomu melatoniny w organizmie. Rytm dobowy syntezy tego hormonu wraz z wiekiem ulega spłaszczeniu. Proces ten postępuje po 55 roku życia[3].

Melatonina i serotonina – moc hormonów w walce z bezsennością u seniorów

Melatonina to hormon produkowany przez szyszynkę. Charakterystyczny dla niej jest dobowy rytm syntezy oraz wydzielenia. Melatonina powstaje głównie wieczorem i nocą, by w dzień dać się zastąpić serotoninie. Badania pokazują, że serotonina uzupełnia noradrenalinę tuż po przebudzeniu. Te dwa hormony współpracują po to, by regulować nasz tryb dnia. Pozwalają na spokojny, odżywczy sen nocą oraz umożliwiają pełen energii dzień[4].

Warto zdać sobie sprawę z tego, jak istotna dla komfortu snu jest melatonina. Hormon ten – w wyniku starzenia się organizmu – jest mniej intensywnie produkowany wewnętrznie. Często jego poziom spada do takiej wartości, która uniemożliwia zapewnienie równowagi między snem i czuwaniem.

Zaburzenia snu – objawy

Zaburzenia snu mogą objawiać się na kilka sposobów. Bywa, że nie możemy zasnąć wieczorem, wybudzamy się nocą lub wstajemy o świcie, nie mogąc dospać do późniejszych godzin. Wszystko to odbija się na naszym codziennym życiu. Objawy zaburzeń snu to tylko wierzchołek góry lodowej. Pod powierzchnią bowiem kryją się poważne konsekwencje.

Przez permanentne niedosypianie szwankuje wiele funkcji organizmu. Zmęczenie odbija się negatywnie na naszym układzie nerwowym, krwionośnym, trawiennym. Liczne badania wskazują, że bezsenność może skutkować otyłością[5], zaburzeniami koncentracji, problemami z pamięcią, nerwowością, a nawet stanami depresyjnymi i zaburzeniami lękowymi. Nie wspominając o znaczącym obniżeniu komfortu życia. Im mniej śpimy, tym gorzej się czujemy. Dlatego tak wiele osób szuka ratunku i zastanawia się, jak wygląda leczenie zaburzeń snu.

Zaburzenia snu – leczenie

Zaburzenia snu u osób w podeszłym wieku są niezwykle powszechne i jako takie wymagają skutecznego leczenia. Dzięki niemu seniorzy będą w stanie odzyskać radość życia i komfort nocnego wypoczynku.

Pierwszym krokiem do poradzenia sobie z problemem jest praca nad swoimi przyzwyczajeniami. Konieczne jest zadbanie o higienę snu. Pamiętajmy o trzech podstawowych zasadach dbania o sen. Są to:

 1. Wzmacnianie potrzeby snu

2. Wzmacnianie rytmu snu

3. Zmniejszenie napięcia psychicznego

Co konkretnie należy robić, by zatroszczyć się o higienę snu? Pamiętajmy o:

• Przygotowaniu sypialni – wywietrzeniu pomieszczenia, przyciemnieniu go, zasłonięciu okien
• Zachowaniu przed snem – na dwie godziny przed planowanym udaniem się na spoczynek zrezygnujmy z używania laptopa czy smartfona. Niebieskie światło emitowane przez ekrany tych urządzeń może negatywnie wpływać na proces zasypiania i nocny wypoczynek
• Jadłospisie – nie jedzmy bezpośrednio przed snem. Kolację warto zjeść przynajmniej dwie godziny przed położeniem się do łóżka. Powinna być lekkostrawna i niezbyt obfita
• Ziołoterapia – w razie potrzeby można wspomagać się herbatkami i naparami ziołowymi. Wyciszająco zadziałają na nas melisa, dziurawiec, rumianek
• Regularność – rano wstawajmy o tej samej porze, kładźmy się mniej więcej o tej samej godzinie, unikajmy drzemek w ciągu dnia
• Aktywność fizyczna – nie zapominajmy o odpowiedniej dawce ruchu. Warto wybrać się na spacer, na siłownię lub zajęcia z jogi wczesnym wieczorem. Tak, by zmęczyć się fizycznie i, w efekcie, zasnąć głęboko
• Melatonina – w wyniku zmian w produkcji i syntezie melatoniny, które pojawiają się z wiekiem, możemy doświadczać problemów z zasypianiem. Warto sięgnąć po lek, który pozwoli poradzić sobie z zaburzeniami rytmu okołodobowego snu i czuwania.

Leczenie zaburzeń snu u seniorów za pomocą melatoniny egzogennej jest bezpieczne i skuteczne. Lek ten nie uzależnia, nie działa sedatywnie. To najbezpieczniejsza z dostępnych terapii farmakologicznych bezsenności. Leczenie melatoniną w połączeniu ze stosowaniem innych metod dbania o zdrowy sen to skuteczna metoda na zaburzenia snu – budzenie się w nocy, wczesne wstawanie czy problem z zaśnięciem.

Dbajmy o siebie, wykonujmy badania profilaktyczne, nie zapominajmy o tym, by codziennie jeść zdrowo i często się ruszać. Wszystko to wpłynie pozytywnie na nasze samopoczucie, będzie wspierać zdrowie i pozwoli nam efektywnie wypoczywać nocą.

[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7731454/

[2] Ibidem.

[3] https://melatonina.pl/akademia-snu/bezsennosc-u-osob-starszych/bezsennosc-u-osob-po-55.-roku-zycia

[4] https://melatonina.pl/akademia-snu/bezsennosc-u-osob-starszych/serotonina-jak-wplywa-na-nasz-sen

[5] https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/54254/44416